 |
| Το κρυφό σχολειό, πίνακας του Νικολάου Γύζη |
Δάσκαλοι του Γένους ονομάζονται οι μορφωμένοι Έλληνες που κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας συνέβαλαν, με την προφορική διδασκαλία τους ή με τα κείμενα τους, στην καλλιέργεια της ελληνικής παιδείας.
Δάσκαλοι του Γένους από τη Λάρισα
 |
Θεόκλητος Φαρμακίδης
Γεννήθηκε στη Νίκαια Λάρισας στις 15 Ιανουαρίου 1784 και πέθανε στην Αθήνα στις 26 Απριλίου 1860. Ήταν κορυφαίος νεοέλληνας διαφωτιστής, αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης, λόγιος κληρικός και πρωτοπόρος εφημεριδογράφος. Συμμετείχε ως μέλος στη Φιλική Εταιρεία. Υπήρξε πιστός υπερασπιστής των ιδεών του νεοελληνικού διαφωτισμού, που είχε ως βασικό εκφραστή τον Κοραή και ιδιαίτερα ταπεινός στο φρόνημα, ώστε και όταν ακόμη του προσφέρθηκε ο "Μεγαλόσταυρος του Σωτήρος" ως αναγνώριση των υπηρεσιών του στο έθνος δεν απεδέχθη την τιμή.
|
| Κωνσταντίνος Κούμας
Γεννήθηκε στη Λάρισα το 1777 και πέθανε στην Τεργέστη το 1836. Ήταν πρωτεργάτης του νεοελληνικού διαφωτισμού, ιστορικός, φιλόσοφος και μεταφραστής λογοτεχνικών έργων, ενώ διετέλεσε και Διευθυντής της Μεγάλης του Γένους Σχολής στην Κωνσταντινούπολη.
|
 |
 |
Κωνσταντίνος Οικονόμου ο εξ Οικονόμων
Ήταν λόγιος και εκπρόσωπος του Νεοελληνικού διαφωτισμού. Γεννήθηκε στην Τσαριτσάνη το 1780 και πέθανε στην Αθήνα το 1857. Υπήρξε αντίπαλος του Θεόκλητου Φαρμακίδη.
|
| Άνθιμος Γαζής
Γεννήθηκε στις Μηλιές Πηλίου το 1764 και πέθανε στη Σύρο το 1828. Ήταν συγγραφέας, χαρτογράφος και από τους σημαντικότερους διαφωτιστές, που αγωνίστηκε για την διάδοση των ευρωπαϊκών ιδεών στην Ελλάδα.
|
 |
Ξεχωριστή προσωπικότητα αποτελεί ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός,
ο οποίος συνδύαζε το πνεύμα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και της
παιδείας με τη θρησκευτική πίστη και την εθνική συνείδηση. Ήταν λόγιος
μοναχός του Αγίου Όρους, ιεροκήρυκας και μάρτυρας. Το κήρυγμά του
έβρισκε μεγάλη απήχηση στον υπόδουλο ελληνικό πληθυσμό της υπαίθρου,
όπου περιόδευσε για να αναχαιτίσει τους εξισλαμισμούς, ιδρύοντας
σχολεία.
