 |
| Βασιλείς Γεώργιος Α' και Όλγα |
Μετά την απομάκρυνση του Όθωνα, νέος βασιλιάς της Ελλάδας επιλέχθηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις ο Δανός πρίγκιπας Γεώργιος, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα για μισό περίπου αιώνα. Από τους πιο δραστήριους πρωθυπουργούς, με τους οποίους συνεργάστηκε, ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης.
Αξίζει να διαβάσουμε το παρακάτω κείμενο και να προβληματιστούμε με τα γεγονότα εκείνης της εποχής που τόσο μοιάζουν με το σήμερα...!
Χαρίλαος Τρικούπης
Πτώχευση της Ελλάδας
«Δυστυχώς
κύριοι, επτωχεύσαμεν», ανακοίνωσε, στις 10 Δεκέμβρη, το 1893 ο Χαρίλαος
Τρικούπης στη Βουλή. Είχε επανέλθει στην εξουσία το Μάιο του 1892 και είχε
αποτύχει να εξασφαλίσει νέο δάνειο.
Από το 1879
μέχρι το 1890 είχαν συναφθεί οκτώ εξωτερικά δάνεια και πέντε εσωτερικά, ενώ
παράλληλα ξεσπούσε η κρίση της σταφίδας. Η νέα κυβέρνηση Τρικούπη, που εξελέγη
τον Μάιο του 1892, παρουσιάστηκε στη Βουλή με ένα σκληρό πρόγραμμα περικοπών
στις δημόσιες δαπάνες και με μέτρα αυστηρής λιτότητας (π.χ. έμμεσοι φόροι).
Επρόκειτο για
προσπάθεια να διασωθεί η χώρα από τη δημοσιονομική κατάρρευση λόγω των χρεών
από προηγούμενα δάνεια. Το φιλόδοξο πρόγραμμα δημοσίων έργων και εκσυγχρονισμού
του Τρικούπη είχε χρηματοδοτηθεί από δάνεια την περίοδο 1880-1890, και τα όποια
έληγαν τότε.
Τελικά ο
Τρικούπης αποφάσισε να κυνηγήσει την αναχρηματοδότηση των παλαιότερων δανείων
ζητώντας νέο δάνειο από την Αγγλία. Από αυτό το δάνειο εξαρτιόταν η εκτέλεση ή
όχι του κρατικού προϋπολογισμού για το 1893.
Οι όροι που
έθεταν οι δανειστές όμως ήταν πολύ σκληροί, εξαιτίας των συσσωρευμένων
ελληνικών χρεών και της αρνητικής πορείας των ομολόγων των προηγούμενων
δανείων. Οι τόκοι αυτών των δανείων έφταναν το 30% της συνολικής τους αξίας.
Εν τω μεταξύ
μέσα στους όρους ήταν το δάνειο να μην εγκριθεί από την βουλή αλλά απευθείας με
βασιλικό διάταγμα που θα υπέγραφε ο βασιλιάς Γεώργιος. Η αντιπολίτευση αντέδρασε
έντονα προβάλλοντας το επιχείρημα ότι ο δανεισμός αναιρούσε την εθνική
κυριαρχία της χώρας και ότι ταπείνωνε την Ελλάδα. Αντιδράσεις υπήρχαν επίσης
στον Τύπο, από επιχειρηματίες γαλλικών συμφερόντων , αλλά κυρίως από την κοινή
γνώμη. Έτσι ο βασιλιάς αποφάσισε να μην πάρει πάνω του την ευθύνη και δεν
υπέγραψε το διάταγμα.
Η κυβέρνηση
Τρικούπη παραιτήθηκε μετά την ανακοίνωση της πτώχευσης. Το 1895 απέτυχε όχι
μόνο να εκλεγεί πρωθυπουργός αλλά ακόμη και να εξασφαλίσει μια έδρα στην
εκλογική του περιφέρεια.: «Ανθ'ημών λοιπόν βουλευτής ο κύριος
Γουλιμής-Καληνύχτα σας», είχε δηλώσει και αποσύρθηκε από την πολιτική ζωή.
Αποσύρθηκε
στις Κάννες όπου και πέθανε στις 30 Μαρτίου του 1896. Ωστόσο το τραγικό
παράδοξο είναι ότι λίγο πριν το θάνατό του ήταν-παρά τη θέλησή του -υποψήφιος
στις αναπληρωματικές εκλογές και εξελέγη πανηγυρικά.
Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ) ονομαζόταν ο έλεγχος των
δημοσίων οικονομικών της Ελλάδας που επιβλήθηκε από Ευρωπαϊκές χώρες που
δάνεισαν την Ελλάδα το φθινόπωρο του 1897 ενώ αυτή είχε χρεοκοπήσει τέσσερα
χρόνια πριν, με στόχο την αποπληρωμή των χρεών της προς τους πιστωτές της. Τον
έλεγχο εκτελούσε μια εξαμελή επιτροπή, η Διεθνής Οικονομική Επιτροπή (Commission
Internationale Financière de la Grèce), με μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα
από το 1897 μέχρι το 1978, για 81 χρόνια.
Για να επιτευχθεί η εξυπηρέτηση του χρέους ο ΔΟΕ απέκτησε τακτικές πηγές
εσόδων και αξιολογούσε τις κρατικές υπηρεσίες για την αποδοτικότητα και την
φοροεισπρακτική τους ικανότητα. Έτσι στο ΔΟΕ αποδίδονταν τα έσοδα των
μονοπωλίων αλατιού, πετρελαίου, σπίρτων, τραπουλόχαρτων, τσιγαροχάρτων και σμυρίδας
Νάξου, ο φόρος καπνού, τα τέλη χαρτοσήμου και οι δασμοί του τελωνείου Πειραιά.
Δεν ξεχνώ να γράψω στο τετράδιο παραγωγής γραπτού λόγου τις σκέψεις μου και τις απόψεις μου στο θέμα:
Δεν ξεχνώ να γράψω στο τετράδιο παραγωγής γραπτού λόγου τις σκέψεις μου και τις απόψεις μου στο θέμα:
"Τι γνωρίζω για την οικονομική κρίση της χώρας μου σήμερα;
Τι έμαθα για την οικονομική κρίση της Ελλάδας το 1893;
Τι συμπεράσματα βγάζω;"
Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως για να γνωρίσουμε και να κατανοήσουμε την ιστορία μας,
πρέπει να την κρίνουμε.
